Σχόλιο : Το άρθρο αυτό που δημοσιεύουμε λόγω του γενικότερου ενδιαφέροντος του δεν εκφράζει αναγκαστικά τις απόψεις ΜΕΚΕΑ και ΠΔ. Βλέπε και Πολιτική Δημοσίευσης.
Πηγή: The Guardian, 18 April 2013 10.01 BST, Retrieved 24-02-2014
http://www.theguardian.com/books/2013/apr/18/invention-land-israel-shlomo-sand
Σε αυτό το δεύτερο τόμο της τριλογίας του των εβραϊκών μελετών, ο Sand εξερευνά το πώς εφευρέθηκε η «Γη του Ισραήλ», και καταρρίπτει δημοφιλή εθνικιστική μυθολογία
Το 2009, ο Shlomo Sand κυκλοφόρησε το βιβλίο «Η εφεύρεση του εβραϊκού λαού», στο οποία ισχυριζόταν ότι οι Εβραίοι έχουν ελάχιστα κοινά στοιχεία μεταξύ τους. Δεν είχαν κοινή «εθνική» καταγωγή, λόγω του υψηλού επιπέδου προσηλυτισμού κατά την αρχαιότητα. Δεν είχαν κοινή γλώσσα, αφού τα Εβραϊκά χρησιμοποιούνταν μόνο για την προσευχή και δεν τα μιλούσαν καν στην εποχή του Ιησού. Τα Γίντις ήταν, στην καλύτερη περίπτωση, η γλώσσα των Ασκεναζί Εβραίων. Τι απομένει λοιπόν για να τους ενώσει; Η Θρησκεία; Αλλά η θρησκεία δεν κάνει ένα λαό ― σκεφτείτε τους Μουσουλμάνους και τους Καθολικούς. Και οι περισσότεροι Εβραίοι δεν είναι θρησκευόμενοι. Ο Σιωνισμός; Αλλά αυτό είναι πολιτική θέση: κάποιος μπορεί να είναι Σκωτσέζος αλλά όχι Σκωτσέζος εθνικιστής. Εκτός αυτού, η πλειοψηφία των Εβραίων, συμπεριλαμβανομένων πολλών Σιωνιστών, δεν έχει την παραμικρή πρόθεση να επιστρέψει στους Αγίους Τόπους, προτιμώντας, και ποιος μπορεί να τους κατηγορήσει, να μένουν στη θέση τους στο βόρειο Λονδίνο, ή στο Μπρούκλιν ή οπουδήποτε αλλού. Με άλλα λόγια, ο «εβραϊκός λαός» είναι μια πολιτική κατασκευή, μια εφεύρεση. Τώρα ο Sand μας λέει, σε αυτό το δεύτερο τόμο αυτού που θα αποτελέσει μια τριλογία, ότι ακόμη και η «Γη του Ισραήλ» επινοήθηκε. Οι αναγνώστες του Guardian που τυχαίνει να είναι Εβραίοι πρέπει να προετοιμαστούν για τον τρίτο τόμο: «Η Εφεύρεση του Κοσμικού Εβραίου». Όλα αυτά απαιτούν σημαντικό θράσος (chutzpah).
Η «Γη του Ισραήλ» αναφέρεται σπανίως στην Παλαιά Διαθήκη: η πιο κοινή έκφραση είναι η Γη της Χαναάν. Όταν αναφέρεται, δεν περιλαμβάνει την Ιερουσαλήμ, τη Χεβρώνα, ή τη Βηθλεέμ. Το Βιβλικό «Ισραήλ» είναι μόνο το βόρειο Ισραήλ (Σαμάρεια) και δεν υπήρξε ποτέ ένα ηνωμένο βασιλείο, που να περιλαμβάνει τόσο την αρχαία Ιουδαία όσο και την αρχαία Σαμάρεια.
Ακόμη και αν είχε υπάρξει ποτέ ένα τέτοιο βασίλειο και το είχε υποσχεθεί ο Θεός στους Εβραίους, είναι ελάχιστα πειστικό επιχείρημα για τη διεκδίκηση κρατικής υπόστασης μετά από περισσότερα από 2.000 χρόνια. Είναι ειρωνεία της ιστορίας ότι τόσοι πολλοί Σιωνιστές στο παρελθόν, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν κοσμικοί Εβραίοι, συχνά σοσιαλιστές, χρησιμοποιούσαν θρησκευτικά επιχειρήματα για να στηρίξουν την υπόθεσή τους. Εκτός αυτού, η βιβλική αφήγηση καθιστά σαφές (στο μέτρο που τέτοιες αφηγήσεις είναι σαφείς) ότι οι Εβραίοι, υπό την ηγεσία του Μωυσή και στη συνέχεια του Ιησού του Ναυή, ήταν αποικιοκράτες και είχαν εντολή από τον Θεό να εξολοθρεύσουν «οτιδήποτε αναπνέει». «Εξολοθρεύστε τους ολοκληρωτικά ― τους Χετταίους, τους Αμορίτες, τους Καναανίτες, τους Φερεζαίους, τους Ευαίους και τους Ιεβουσαίους ― όπως ο Κύριος ο Θεός σου σε διέταξε». Φανταστείτε αν οι Αμορίτες επέστρεφαν και αξίωναν την αρχαία γη τους. Αν το έκαναν, τότε σύμφωνα με το Δευτερονόμιο 20 : «Σφάξτε όλους τους άνδρες (…) Όσο για τις γυναίκες, τα παιδιά, τα ζώα και όλα τα άλλα (…) μπορείτε να τα πάρετε ως λάφυρα για τον εαυτό σας.» Σήμερα, μια τέτοια διαταγή θα σας οδηγούσε κατευθείαν στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο.
Η αβεβαιότητα ως προς το τι ακριβώς συνιστά τη «Γη του Ισραήλ» διαρκεί ως τις μέρες μας. Υπάρχει ένα διεθνώς αναγνωρισμένο κράτος του Ισραήλ, με σαφώς καθορισμένα όρια (την Πράσινη Γραμμή του 1967, αποτέλεσμα της διεύρυνσης μετά τον πόλεμο του 1948) και, στη συνέχεια, υπάρχει η «Γη του Ισραήλ», τα όρια της οποίας εξαρτώνται από το ποιος μιλάει: για κάποιους, περιλαμβάνει το σύνολο της Δυτικής Όχθης, για άλλους εκτείνεται στην Ιορδανία. Θα μπορούσε να είναι και χειρότερα: ο Θεός υποσχέθηκε στον Αβραάμ και τους απογόνους του, «αυτή η γη, από τον ποταμό της Αιγύπτου μέχρι τον Ευφράτη», η οποία θα μπορούσε να περιλαμβάνει επίσης κομμάτια από την Τουρκία, τη Συρία και το Ιράκ.
Στο παραδοσιακό Ιουδαϊσμό δεν υπάρχει εντολή για «επιστροφή» στη «Γη του Ισραήλ». Το τελετουργικό «το επόμενο έτος στην Ιερουσαλήμ», που αποτελεί μέρος της προσευχής του Εβραϊκού Πάσχα δεν ήταν ποτέ πρόσκληση για δράση, ή για την ανασύσταση ενός κράτους.
Μέχρι το 19ο αιώνα, εκείνοι που ήθελαν οι Εβραίοι να «επιστρέψουν» στους Αγίους Τόπους ήταν πιο πιθανό να είναι Χριστιανοί Σιωνιστές παρά Εβραίοι. Ο Λόρδος Shaftesbury, ένας συμπονετικός συντηρητικός (Tory) που συνέβαλε στην βελτίωση των συνθηκών των τρελών στα άσυλα και των παιδιών στα εργοστάσια (Ο Νόμος για το Δεκάωρο, The Ten Hours Act 1833), ταραγμένος προωθούσε ασταμάτητα την εβραϊκή παρουσία στην Παλαιστίνη. Ο Sand τον περιγράφει ως «ο Αγγλικανός Theodor Herzl πριν τον Herzl», και είχε λόγο, δεδομένου ότι ο Shaftesbury φαίνεται ότι είναι αυτός που επινόησε την περίφημη ατάκα: «Μια χώρα χωρίς έθνος για ένα έθνος χωρίς πατρίδα.» (A country without a nation for a nation without a country). Ήλπιζε, φυσικά, ότι οι Εβραίοι θα προσυλητιστούν στο Χριστιανισμό. Ο Λόρδος Πάλμερστον, από την πλευρά των Φιλελευθέρων, «ψηνόταν» με την ιδέα, όχι γιατί νοιαζόταν στο παραμικρό για τους Εβραίους (ή τους Χριστιανούς), αλλά επειδή πίστευε ότι αν οι Βρετανοί Εβραίοι αποίκιζαν ένα κομμάτι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας θα αυξανόταν η βρετανική επιρροή.
Εκείνη την εποχή, λίγοι Εβραίοι ήταν Σιωνιστές. Όταν διώκονταν, όπως στην περίπτωση της τσαρικής αυτοκρατορίας, προτιμούσαν περισσότερο να διαφύγουν προς τις νέες χώρες μετανάστευσης, όπως η Αργεντινή και οι Ηνωμένες Πολιτείες παρά στη Γη της Επαγγελίας. Αυτό που έκανε πραγματικότητα το «Κράτος του Ισραήλ» δεν ήταν η υπόσχεση του Θεού για επιστροφή σε μια χαμένη από χρόνια χώρα, αλλά το Ολοκαύτωμα και η απροθυμία της Δύσης να παρέχει καταφύγιο στους επιζώντες του.
Πολλά από αυτά που αποκαλύπτει ο Shlomo Sand είναι γνωστά στους ειδικούς. Το επίτευγμά του συνίσταται στην απομυθοποίηση μιας εθνικιστικής μυθολογίας που κυριαρχεί σε μεγάλα τμήματα της κοινής γνώμης. Εξομαλύνει επίσης τους Εβραίους, καθώς αμφισβητεί την πεποίθηση περί Μοναδικότητας . Το Ολοκαύτωμα ήταν ένα μοναδικό γεγονός, αλλά η βασική εθνικιστική λιτανεία είναι παρόμοια μεταξύ των εθνών ― σχεδόν ένα λογοτεχνικό είδος από μόνη της ― διότι ισορροπεί μεταξύ μιας δακρύβρεχτης αίσθησης αυτολύπησης και θυματοποίησης και μιας ματαιόδοξης απαρίθμησης ηρωικών κατορθωμάτων. «Εμείς», έτσι πάει η ιστορία, υπάρχουμε εδώ και αιώνες (1066, ως γνωστόν, στη Βρετανία; 966 στην Πολωνία; από την αρχαιότητα στην Ιταλία και στην Ελλάδα). Τελικά, μετά από αιώνες, πετύχαμε την ελευθερία μας, την ανεξαρτησία μας, την ευτυχία μας, και εμείς, που δεν μοιάζουμε με κανέναν άλλον, μπορούμε τελικά να είμαστε σαν όλους τους άλλους: μέλη και κάτοχοι μια χώρας και ενός έθνους.
Η απομυθοποίηση αυτού που οι Γάλλοι αποκαλούν εθνική αφήγηση (le roman national) μοιάζει σήμερα να είναι ένα από τα σημαντικότερα καθήκοντα των ιστορικών (από τη στιγμή που αποφασίσουν να ασχοληθούν με το γράψιμο της). Μπορεί να είναι ένας δύσκολος αγώνας, και είναι προς τιμήν του ισραηλινού αναγνωστικού κοινού που το προηγούμενο βιβλίο του Sand, «Η εφεύρεση των Εβραίων» έγινε μπεστ σέλερ. Το να λες την αλήθεια μπορεί να είναι οδυνηρό, αλλά αναγκαίο.
http://www.theguardian.com/books/2013/apr/18/invention-land-israel-shlomo-sand
